រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចន ឃែរី (John F. Kerry) កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈ បានសរសេរអត្ថបទមួយបញ្ចេញទស្សនៈពីការយល់ឃើញរបស់លោកចំពោះទន្លេមេគង្គ។ ក្នុងអត្ថបទដែលមានចំណងជើងថា «ពីទូកល្បាតយោធាទៅជាទន្លេមេគង្គប្រកបដោយនិរន្តរភាព» អតីតទាហានអាមេរិកាំងក្នុងសង្គ្រាមវៀតណាម ដែលធ្លាប់ធ្វើដំណើរតាមទន្លេមេគង្គរូបនេះបញ្ជាក់ថា ទន្លេមេគង្គគឺជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅលើពិភពលោក។ លោកថា គេចាំបាច់ត្រូវធ្វើឲ្យប្រាកដថា អនុភាពសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិស្ថានទន្លេមេគង្គត្រូវគេថែរក្សាសម្រាប់ទុកឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
ខាងក្រោមនេះ គឺជាខ្លឹមសារទាំងស្រុងដកស្រង់ចេញពីអត្ថបទរបស់លោក ចន ឃែរី៖
លោក ចន ឃែរី កាលពីជាង ៤ទសវត្សរ៍មុន គឺជាអនុនាវីឯកក្នុងកងនាវាដែលគេហៅថា «Brown-Water Navy»។ រូបលោកនិងមិត្តភ័ក្ដិបានធ្វើដំណើរតាមកប៉ាល់យោធាអាមេរិកាំងមួយលើដងទន្លេមេគង្គ។ បើទោះជាហ៊ុមព័ទ្ធដោយសង្គ្រាមក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅពេលស្ងាត់ម្តងៗ ពួកគាត់បានជាប់ស្នេហ៍ទៅនឹងសម្រស់ធម្មជាតិ និងអំណាចរបស់ទន្លេនោះ ក្នុងនោះនឹកទៅដល់សត្វក្របី អាហារសមុទ្រដែលពួកគាត់បានដោះដូរជាមួយអ្នកនេសាទ ព្រមទាំងព្រៃលិចទឹកដែលដុះតាមបណ្ដោយទន្លេ។
រយៈពេលជាយូរមកហើយ ផ្លូវទឹកសម្រាប់ធ្វើសង្គ្រាមទាំងនោះបានក្លាយជាផ្លូវទឹកសន្តិភាព និងពាណិជ្ជកម្ម ដែលក្នុងនោះទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសវៀតណាម បានលូតលាស់អស់រយៈពេល ២០ឆ្នាំមកហើយ។
ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ទន្លេមេគង្គកំពុងប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ថ្មីនិងប្លែកមួយ ដែលគំរាមកំហែងដល់ជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្សច្រើនពាន់នាក់ និងជាសញ្ញាហានិភ័យបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុសម្រាប់ផែនដីទាំងមូល។ ការអភិវឌ្ឍ និងកំណើនមិនប្រកបដោយចិរភាពតាមបណ្ដោយទន្លេទាំងមូល កំពុងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខុមាលភាព និងការលូតលាស់យូរអង្វែងក្នុងតំបន់។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៨ និង១៩៦៩ បើមើលពីនាវាល្បាត ពួកគាត់អាចមើលឃើញទន្លេមេគង្គពោរពេញដោយជីជាតិ ដែលសំខាន់សម្រាប់ជីវិត និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍នៅតាមបណ្ដោយច្រាំងទន្លេ។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកច្រើនលើកច្រើនសាទៅកាន់តំបន់មេគង្គ ក្នុងនាមជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសនៅពេលក្រោយមក លោកបានមើលឃើញសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ធ្វើការជាមួយគ្នាដើម្បីបន្តការអភិវឌ្ឍ ជំរុញសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ និងថែរក្សាបរិស្ថាន។
ទោះជាមានកិច្ចប្រឹងប្រែងនេះក្តី ទន្លេមេគង្គកំពុងឋិតក្រោមការគំរាមកំហែង។ កំណើនតម្រូវការផ្នែកថាមពល ចំណីអាហារ និងទឹកនៅតាមបណ្ដោយទន្លេមេគង្គដែលមានប្រវែង ២.៧០០ ម៉ាល (mile) ឬស្មើប្រមាណ ៤.៣២០គីឡូម៉ែត្រ កំពុងតែបំផ្លាញប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវិតរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ ២៤០លាននាក់។ ការអភិវឌ្ឍមិនប្រកបដោយចិរភាព និងកំណើនអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនី កំពុងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់តម្រូវការអាហារ និងទឹករបស់មនុស្សរាប់រយលាននាក់ដែលពឹងផ្អែកលើទន្លេមេគង្គ។
អ្វីទៅជាគ្រោះថ្នាក់? នៅកម្ពុជា ទន្លេមេគង្គធ្វើឲ្យមានជីវចម្រុះសម្បូរបែបដែលផ្ដល់ប្រូតេអ៊ីនក្នុងប្រទេសមួយនេះ ប្រមាណជាង ៦០%។ នៅវៀតណាម ទន្លេមេគង្គគឺជាប្រព័ន្ធស្រោចស្រពសម្រាប់ដំណាំស្រូវដែលចិញ្ចឹមសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់យ៉ាងលឿនរហ័សរបស់ប្រទេសមួយនេះ។ សម្រាប់តំបន់ទាំងមូល ទន្លេមេគង្គគឺជាសរសៃឈាមដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់បម្រើដល់វិស័យដឹកជញ្ជូន កសិកម្ម និងបង្កើតថាមពល។
ទន្លេមេគង្គគឺជាគូប្រជែងរបស់ទន្លេអាម៉ាហ្សូនក្នុងផ្នែកជីវចម្រុះ។ ត្រីរាជយក្សនិងត្រីផ្សោត គឺមានតែមួយគត់នៅក្នុងទន្លេមេគង្គ ហើយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកំពុងតែរកឃើញប្រភេទរុក្ខជាតិ និងត្រីផ្សេងទៀតនៅទីនោះ។ ប្រភេទត្រីដែលទើបរកឃើញថ្មីៗទាំងអស់នេះនៅថ្ងៃខាងមុខ នឹងអាចក្លាយជាឱសថសង្គ្រោះជីវិតថ្មីយ៉ាងពិតប្រាកដ។
បញ្ហាប្រឈមគឺមានជាក់ច្បាស់។ តំបន់មេគង្គទាំងមូលត្រូវអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រទូលំទូលាយដែលធានាថា កំណើននៅថ្ងៃអនាគតនឹងមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ខ្យល់បរិសុទ្ធ ទឹកស្អាត និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីប្រកបដោយផាសុកភាពនោះឡើយ។
ជោគវាសនានៃតំបន់នេះ ក៏នឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនដែលរស់នៅឆ្ងាយផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ ពាណិជ្ជកម្មរបស់អាមេរិកជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់កើនឡើងចំនួន ៤០% ពីឆ្នាំ២០០៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៤។ និន្នាការនេះមានន័យថា បង្កើតការងារបន្ថែមសម្រាប់ពលរដ្ឋអាមេរិក និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចចេះតែបន្តសម្រាប់ប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ ទាមទារឲ្យយើងធ្វើការជាមួយប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់ ដើម្បីដោះស្រាយនូវតម្រូវការអភិវឌ្ឍន៍ពិតប្រាកដ ស្របពេលដែលយើងត្រូវធ្វើការដើម្បីនិរន្តរភាពបរិស្ថាន។ វាទាមទារឲ្យមានទិន្នន័យច្បាស់លាស់សម្រាប់ធ្វើការវិភាគត្រឹមត្រូវ និងការធ្វើផែនការ ការវិនិយោគប្រកបដោយភាពឆ្លាតវៃ មេដឹកនាំខ្លាំង និងស្ថាប័នប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីគ្រប់គ្រងធនធានសំបូរបែបសម្រាប់បម្រើដល់ផលប្រយោជន៍របស់មនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងតំបន់។
ប្រភពមកពី៖ http://www.rfa.org/khmer/news/health
ក្នុងន័យនេះ អាមេរិកចូលរួមជាមួយប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ថៃ និងវៀតណាម បង្កើតការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតសម្រាប់ទន្លេមេគង្គក្រោម។ គោលដៅនៃការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតនេះ គឺបង្កើតទស្សនៈរួមអំពីកំណើន និងឱកាសដែលទទួលស្គាល់តួនាទីរបស់ទន្លេមេគង្គ ថាជាម៉ាស៊ីនជំរុញសេដ្ឋកិច្ច និងជាកន្លែងមួយសម្រាប់បរិស្ថាន។
ដោយសារកត្តានេះហើយ ទើបនៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះ គឺនៅថ្ងៃទី២ និងទី៣ ខែកុម្ភៈ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក និងឡាវ ធ្វើជាសហប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំដ៏ធំមួយសម្រាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មកពីប្រទេសទាំង៥ នៃទន្លេមេគង្គក្រោមពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប។ កិច្ចប្រជុំនេះធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉ាក់សេ ប្រទេសឡាវ កន្លែងដែលទន្លេមេគង្គ និងទន្លេសេដន (Xe Don) ប្រសព្វគ្នា។ កិច្ចប្រជុំនេះក៏នឹងមានការចូលរួមដោយតំណាងវិស័យឯកជន និងម្ចាស់ជំនួយ ដូចជាធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ដើម្បីពិភាក្សាលើផែនការសម្រាប់និរន្តរភាពនៅថ្ងៃអនាគត។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ យើងនឹងដាក់ចេញនូវគម្រោងមួយហៅថា ការផ្ដួចផ្ដើមគំនិតថាមពលទន្លេមេគង្គប្រកបដោយចិរភាព។ គម្រោងនេះលើកទឹកចិត្តប្រទេសក្នុងតំបន់ឲ្យអភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីដែលនឹងតម្រង់ទិសវិនិយោគរបស់ពួកគេឆ្ពោះទៅកាន់ការបង្កើតថាមពលថ្មី និងធនធានដទៃទៀតដែលមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន។
នេះមិនមែនជាការចង្អុលបង្ហាញផ្លូវអភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ប្រទេសទាំងនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាជារឿងដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសដទៃទៀតត្រូវធ្វើការជាមួយគ្នាជាដៃគូ ដើម្បីបង្កើតគោលការណ៍ណែនាំស្ដីពីការអភិវឌ្ឍន៍ និងការវិនិយោគដែលមានលក្ខណៈស៊ីគ្នា ដើម្បីធានាឲ្យមានសេដ្ឋកិច្ចនិងបរិស្ថានល្អតាមបណ្ដោយដងទន្លេ។
ភាពជាដៃគូនេះ គឺជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់នៃកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) និងរដ្ឋបាលរបស់គាត់ទាំងមូល ក្នុងការគាំទ្រប្រជាជនក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងជាសញ្ញាបន្ថែមទៀតនៃការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់អាមេរិក ដើម្បីជួយដល់ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរស់រវើក និងជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដែលកំពុងតែរះ។
សម្រាប់ប្រជាជនអាមេរិក និងប្រជាជននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ក្នុងជំនាន់លោក ទន្លេមេគង្គគឺជានិមិត្តរូបនៃជម្លោះ ប៉ុន្តែក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន វាអាចជានិមិត្តរូបនៃកំណើនចិរភាព និងការគ្រប់គ្រងល្អ៕
0 comments:
Post a Comment